HOOGTEZIEKTE
Hoogteziekte
Er gaat niets boven het geweldige gevoel dat door je heengaat wanneer je op een hoge bergtop staat – maar wanneer je last hebt van hoogteziekte kan dat de pret goed bederven. Hoogteziekte ruïneert niet alleen het uitzicht, maar kan zelfs levensbedreigend zijn. Bereid je daarom goed voor en zorg dat je weet hoe je veilig naar de bergtop kunt klimmen.
.jpg 290w)
Wat is hoogteziekte?
Op grote hoogtes is de luchtdruk lager (‘ijlere’ lucht) en krijg je bij elke inademing minder zuurstof. Dit betekent dat je lichaam zich moet aanpassen aan deze situatie. Je gaat sneller en dieper ademen en maakt meer rode bloedcellen aan om de zuurstof te vervoeren – dit heet acclimatisering. Het duurt gewoonlijk 3-5 dagen om te acclimatiseren.
Hoogteziekte, ook wel acute bergziekte (acute mountain sickness, AMS) genaamd, kan ontstaan vanaf een hoogte van 2500 meter.
De symptomen beginnen vaak binnen 6-12 uur na aankomst op deze hoogtes, maar bij lagere hoogtes kan het ruim een dag duren voordat de symptomen verschijnen.
Symptomen bij hoogteziekte kunnen zijn:
- Hoofdpijn
- Slecht slapen
- Misselijkheid en braken
- Verlies van eetlust
- Vermoeidheid
- Kortademigheid
Als de hoogteziekte toeslaat...
Als je een of meer van de symptomen van hoogteziekte bespeurt, zorg dan dat je de volgende drie stappen volgt:
- 1. Forceer je lichaam niet
Stop waar je bent en rust – klim niet verder - 2. Rust en zorg dat je herstelt
- 3. Klim verder (of daal af)
- Zodra je volledig hersteld bent, kun je doorgaan en weer voorzichtig gaan klimmen
- Als je symptomen na een dag niet verbeteren, is het belangrijk dat je 500-1000 m afdaalt, zodat je lichaam beter kan acclimatiseren
Wanneer het ernstig wordt…
Als je de symptomen van hoogteziekte negeert en doorgaat met klimmen, kunnen ernstige gezondheidsproblemen ontstaan zoals:
hersenoedeem door grote hoogte (High altitude cerebral oedema, HACE)
Ontstaat wanneer er zich vocht ophoopt in de hersenen, met zwelling als resultaat; hierdoor kun je je verward voelen, niet adequaat handelen, dronken gedrag vertonen en zelfs bewusteloos raken.
longoedeem door grote hoogte (High altitude pulmonary oedema, HAPE)
Ontstaat wanneer er zich vocht ophoopt in de longen, met als mogelijke gevolgen kortademigheid, hoest, roze sputum (slijm vermengd met speeksel) of borrelende geluiden in je borst.
Zowel HACE als HAPE zijn medische spoedgevallen – ze kunnen snel fataal worden. Wanneer je de symptomen vermoedt, daal dan direct naar een lagere hoogte af en zoek medische hulp. Loop niet zelf maar laat je dragen, want door lopen verergert de aandoening. Lukt dit niet, moet je mogelijk in een helikopter geëvacueerd worden.
Wat is mijn risico?
Uit onderzoek blijkt dat de helft van de trekkers in Nepal hoogteziekte kregen bij een hoogte van 4500-5000.
Het is moeilijk te voorspellen wie hoogteziekte krijgt. Je conditie zegt niet zo veel. Zelfs lichamelijk fitte mensen kunnen last krijgen van hoogteziekte. Als je het eerder hebt gehad, is de kans aanwezig dat je het opnieuw krijgt. Je loopt meer kans op hoogteziekte als:
- je naar grote hoogtes gaat (3000 m of hoger)
- je meteen op de grote hoogtes (te) snel klimt, zonder geleidelijk aan gewend te raken aan de hoogtes
Reizigers met onderstaande medische aandoeningen moeten hun arts om advies vragen voordat ze een reis naar grote hoogtes plannen:
- Diabetes
- Astma
- Epilepsie
- Hartaandoeningen
- Longaandoeningen
- Zwangerschap
- Sikkelcelziekte
Kan ik hoogteziekte voorkomen?
Hoogteziekte kun je niet volledig voorkomen, maar je kunt je lichaam wel helpen om op de juiste wijze te acclimatiseren. Verlaag het risico op hoogteziekte door deze tips op te volgen:
- Probeer om niet direct naar een plaats boven de 3500 m te vliegen – gebruik de eerste dagen om aan de hoogte te wennen
- Doe het de eerste 24 uur na aankomst op de grote hoogte rustig aan met lichaamsbeweging
- Klim geleidelijk aan – waag je niet aan meer dan 300 tot 500 meter hoogteverschil per nacht nadat je de 3000 m bereikt hebt – als dit niet mogelijk is, zorg dan dat je na elke grote klim 2 dagen rust neemt
- Hou regelmatig rustdagen en neem elke 3 dagen een complete dag rust
- Drink veel vloeistoffen en vermijd alcohol
- Nuttig een licht maar calorierijk dieet
- Wees bedacht op symptomen van hoogteziekte en zorg dat je het tegen iemand zegt als je je niet goed begint te voelen – zorg dat er constant iemand bij je is die je niet alleen laat.
Raadpleeg je arts voor meer advies over het vermijden van hoogteziekte.
Andere dingen waar je bij grote hoogtes aan moet denken
Bescherming tegen de kou
Op grote hoogtes kun je last krijgen van bevriezing door de combinatie van koude temperatuur en laag zuurstofgehalte, met name als je al een slechte bloedsomloop hebt.
Tips voor als je naar grote hoogtes reist
- Bedek je met lagen warme kleding, handschoenen, een waterdichte hoed, dikke sokken en laarzen
- Gebruik een goede zonnebril
- Zorg dat je droog blijft en kleren die nat worden verwisselt
- Weet wat je moet doen in een noodgeval – breng een warme deken en reservekleding mee voor het geval er iets gebeurt
Bescherming tegen de zon
Hoe hoger je gaat, des te minder bescherming je hebt tegen de ultraviolette (UV) stralen van de zon. Wees extra voorzichtig op grote hoogtes– bekijk onze adviespagina over bescherming tegen de zon voor meer informatie.